अतीत / एम. गोपालकृष्ण अडिगा / सुमन पोखरेल
१
तिनीहरू मेरो सम्झनामा आइरहन्छन्, अतीतका रहस्यमयी भ्रूणहरू;
पुरिएको बूढो इनारको बासी हावा
लोरी गाउने सूर्यकिरणलाई डोरी झैँ बाट्दै
चार हातपाउ टेकेर घस्रिँदै उठ्छ
र तुलसीको बोटतिर हान्निन्छ ।
डन्ठीबाट खुस्किएको नाल र
मुसाको चुँडिएको पुच्छर छटपटाउँछ।
जब म अँध्यारामा च्याउँदै छामछाम छुमछुम गर्छु
एक्कासी सुनौलो धातुको एक हरफ
र नवचन्द्रको अँध्यारो खाल्डोमा सङघर्षरत
पखेटा जलेको एउटा तारा चम्किन्छ ।
२
आजका पत्रिकाहरू अतीतमा खबरले भरिएका छन्।
एक भाग पानी माथि र सात भाग मुनितिर।
आइसबर्ग एकाएक
ज्वालामय शब्द-विष्फोटक हिउँले छोपिएको निर्दोष ज्वालामूखी बन्छ ।
यद्यपी, पत्रिकाहरू बन्द छन्,
नीरव खोक्रा अस्थिपञ्जरहरूको भीड लाग्छ कोठामा,
गोडा पछाडिपट्टी फर्किएका, मूक इसारा गर्दै।
आकाशको उभिइरहेको पानीमा
शुक्रकीटहरू आफ्नो लक्ष्य खोज्दै दौडिन्छन् ।
अँध्यारो मञ्चको पर्दापछाडि
चम्किरहेका शब्दहरू आफ्नो सङ्केतको प्रतिक्षा गर्छन् ।
के तिनीहरूलाई रङ्गिन रुखबाहिर वरिपरिको बहिरहेको हावालाई छुने इच्छा जाग्दैन?
३
घरविहीन पुर्खाहरू हावामा यताउता भौँतारिेइरहे
कहाँ अवतार लिने भन्ने थाहै नपाई।
मलाई थाह छ, भूतलाई खेद्ने मन्त्र,
तर मैले तिनीहरूलाई दैवी बनाउने मन्त्र बिर्सेँ।
म बिना अर्थ जादूको छडी घुमाइरहन्छु।
हामीले पुरोहितको विश्वास गर्यौँ, र पश्चिमतिर फर्कियौँ।
कम से कम अब त हामीले आफ्नो प्राचीन विद्यालाई भित्रसम्म खन्नुपर्छ ।
खन्दा खेरी, माटो भ्रूण अवस्थाको हुन्छ ।
कोदालो र खन्तिले निक्कै तलसम्म खनेपछि
चम्किरहेको सुनौला धातु देखिन सक्छ।
त्यसलाई झिकेर, पगालेर, शुद्ध पारेर
कम से कम अब हामीले सिक्नैपर्छ
तिनलाई हाम्रा आफ्ना व्यक्तिगत ईश्वरको अनुहार र रूपमा ढाल्न ।
४
इनारभित्रको सकिँदै गएको पानी वाफ भएर उड्छ;
आकाश त्यसको कर्मस्थल बन्छ।
बादलको अँध्यारो गर्भमा नदेखिएका थोपा
नौ महिना पर्खिने भ्रूणजस्तै हुन्।
किनभने, वर्षा भन्नु बाफको अतीतपनको अहिलेको रूप हो ।
खेतबारीलाई धान र अरू अन्नपातका लागि तयार गरौँ
तिनलाई सुन्दर बगैँचा बनाऔँ;
मन्दिरका गजुरहरू आफैँ सुनका हुनेछन् ।
