क.
प्रतिविम्बिँदी कटु जगत् कलिलो अमृतजलमा चोभी कलकल !
जादू झार्दी सब जलथल !
गोलवदन ! तिमी, दिन–सुकला जो, ज्योतिचदरले मुख ढाकी,
तुहिनाचलको चुली उपरमा निहुरी चियाउन आ’की !
देखी, पश्चिम आशाले दीप सुनौला निभा’की !
ख.
यथार्थताकी हे उपहासिनी ! ललितकलाकी धाई !
रससलिलाशय पारी फेरि नागह्रद यो, तुहिनकिनार,
माछो बन तँ सुनौला भन्छयौ ?
मुस्की, मलाई बोलाई ?
आदिकालको रसमा लग्छयौ ? केलि–कुतूहल बनाई ?
जादू जलपी हिउँका बार ?
ग.
अमरत्व दिंदी छौ दिवस दिवंगतकन पनि,
अझ चिरनूतन, जीवन ।
प्रकाश–तपस्विन ! सती तिमी के कञ्चन !
सान्ध्यद्धन्द्धमा ध्वानभिध जो महादानवसँग दुर्दान्त
हार दिवाकर, शहिद सुनौला,
सकल चराचर नाम बने जब, बलिदान पयोधिप्राणान्त ।
उरमा प्रेमालिङ्गनले तब सुस्त उठायो दिनेश सती ।
प्रेमाऽमृतले जीवित पारी आफ्ना पकडमा मृत ती पति ।
तुषारस्तनी ए ! सजला ! शान्त !
घ.
दिन–मथनको गरलपानले छाती कलङ्कित सुन्दरी ! तिम्रो !
अमृत शेष भो संसार !
चन्दनशीतल शान्तिमहलको विभाविशिल्पित खुल्दछ द्धार !
स्वर्गको सन्चोको छ किनार श्रमले शिथिल पतबार !
स्वप्नकुञ्जका बास्ना सुमधुर मुसमुस चल्छन् विपनावार !
मस्ती खेल्छन् सुरेली तिम्रा कराली किरणमा पृथिवीवार !
जूनकीरी झिम्किन लाने नन्दनवनमा नीलाकार !
विश्रान्ति ओर्लिन् बादल–भुवामा भ¥याङ बनेको शैलकिनार !
कालो रेशम चोलि डाली,
जादूगर्नी, निद्रा जाली,
कालिकाठको डन्डा चाली, ओर्लिरहिछने मन्त्र प्रणाली
सम्झी सम्झी,
थोरै बिर्सी तिम्रा प्रभावले खालि !
उँग्दछ अनिल कुसुमदल माथि, फेर नफर्की, लट्ठ परी !
काँढा मर्छन् पृथ्वीका अब, फूल बन्दछ रातभरि !
श्रमको श्राप छ बरमा परिणत !
भू छन् स्वर्ग अपेक्षा उन्नत !
धमिला जलमा संलग्नजस्ती मानवजीवनमा आयो !
एकलासकी रानी ! उदायो !
बजाइरहिछौ मानो तिमीले
अश्रुर–झङ्कृत मधु बेला ?
ङ.
मौनी धवल हिमाल–समाधि भित्र फुरेकी ज्योतिसरि,
विष्णुवदनकी छवि मधुरी !
मृत्युभन्दा परतिर लग्ने तिम्रो मोहन, मृदु मुसकान !
औषधिका बिरुवा छछयौं रसले भिजाई
हिमालभरि !
ज्वर जजैर यो जगमा दी अमृतमय वरदान !
अमृतवनकी मालिनी, मुस्क !
संसार निदाउँछ निर्भयतामा मृत्युलोकमा सुधा स्वपनी !
तिम्रो छहारीमनि !
चिन्ता हुन्छन् सब सुनसान !
उपल उज्याला पुलकी पलपल,
फूल बनाई, तिनका मुटुमा दिन्छयौ बुलबुल !
शैलकराली नेपालीमा कहिले देखें
स्वप्न–सोपान रचिरहेकी,
करले कलकल !
देखिनँ यस्ती राम्री कहिल्यै,
फुल्दी धरामा हाँस्दी कोमल !
कोमल खिलखिल !
च.
यात्री बनाउँछयौ मानव–आत्मा,
रसको सुदूर क्वै तीर्थतिर !
कविको हृदय दुगुर्दछ फेरि,
अतीत युगका, आँसुहरुले प्यार फुलेका कुञ्जनिर !
अनङ्गसुतको स्वपना देखी उषामा स्तन चढ्छने, झर्छन् !
यथाथइलाई, प्यारकी देही, स्वपनाबीच निचोर्छिन् !
तिम्रा किरण जब मुखमा पर्छन् !
एक समरको कालो चदरको लामो फेर लतारी,
उनका सँगमा हेलेन दुगुर्छिन्,
बादलमा !
बादलस्पर्शी बुर्जाहरुमा अनुपम, अनुपम, विन्दुदृशी
तारा गन्दै, मधुर वेदना, गीतमा झर्छन्,
उडुमालाझैं लच्की, टुट्दै,
बरबरमा !
होला तिनका छायाँ परेको, कतिका उरमा,
घर, घरमा !
किनकि तिमी छौ प्यास जगाउँदी,
प्रेमकी रानी,
कथाकी खानी,
भाव उछाल्दी, सागरजस्तो,
सुन्दरमा !
छ.
सुन्दर, सुखकर उपहास सिकाऊ कुटीहरुकन साना ।
जलप परालका छाना !
मलम तिमी ए ! गिरिब्रणकी
विजय तिमी ए ! दिन–रणकी !
दरिद्रताको सिंगार मुहार ! खुश पार !
समानताको तन्त्र फिंजार !
रङ्कहरुकन राजकुमारीहरुका सपना देऊ ।
दिनको खील झिकी लेऊ !
गरीबहरुको दरबार रच !
भविष्यको स्वयं फोटो खिच !
इच्छावरदे ! शूल फूल छन् तिम्रा सुन्दर शाासनमा !
आधा जीवन वैकुण्ठ बनाई, विराज स्वप्नका आसनमा ।
सुखकी ए हाँस्दी गजूर !
कसको अब ए कसमा उजूर ?
ज.
अद्भुतताकी अप्सरा तिमी ! केश बदल्न सिपालु !
विविधकलामा चालू !
कहिले घूंघटपट– अभिरामा !
बादलवनका पुष्पलतामा, देखें मैले तिमीलाई !
कहिले, अहिले जस्तै फेरि,
बेहोशीझैं वदनखुला, सुस्त चलेकी मुसकाई !
लुक्छयौ कहिले नीलोत्पलको विशाल दलमा भित्र घुसी !
शीत विन्दुको झूल कसी !
फूलसँगमा प्यार कथाका पाना मृदुल फुहेर,
पढिरहन्छयौ राति कहिले,
निश्चल, नुहेर !
कहिले दुगुर्दी देखें तिमीकन, हतपत खूब भएर !
कहिले देखें जलक्रीडामा–
अमृतसिन्धुमा विश्वकी छायाँ ए रजनी !
यथार्थभन्दा तिमी छौ धनी !
कला–जगत्झै सुन्दर बन्छिन्
अवनी !
मेरा पनि छन् उपासनाका हिउँका चुली,
हिमगिरिवन !
अमृत सिंची, औषधि बिरुवा भरभर फुलाऊ
जगतज्वरका ताप निवारक,
कान्त सुमन !
शैशवदेखिन् कर फैलाई माग्थें तिमीकन,
स्वर्गकी फूल !
दृगले पिइयौ, मुटुमा लिइयौ
सिंच सुधाले भावका मूल !!