मेरो नामले पुगेन मलाई / खडकसिँह राई ‘काँढा’
मेरो नामले पुगेन मलाई
र उपनाम थपेँ
तर पनि म अझ म भइनँ।
जहाँ चाह थियो म उपस्थित थिइनँ त्यहाँ
तर लाग्छ कहीँ छ, अवश्यम्भावी
जो असल छ, सुन्दर छ र सत्य छ
जो मरूभूमिमाथिको रातको आकाश छ, तारा छ,
औ यस क्षणिक विश्राममा सततः अग्रसर मेरो पयर छ।
यसरी चाहहरूको वरण गरेर मैले
सधैं वान्धवहरूलाई, प्रजाहरूलाई शिक्षा दिएको छु
सपनाहरूको पछिपछि बालुवामा पाइला भसाउँदै
बन्धुहरूकन, भाषाकन सधैँ कविता दिएको छु,
कविता दिएको छु, सादा पन्नामा फगत् वाणी दिएको छु
मेरो वीरता औ बहादुरी त गहिरो जंगल र
विराना पहाडहरूमा काल-कवलित छ
यी वीरचक्रहरूले अब त धीरता बक्सेको छ मलाई
मेरो घरेटीदेखि धेरै टाड़ो
एक अनाम दैत्यसित युद्धमा मेरो रगत
भूत भइसकेको छ :
मेरो नाम यसरी उपनाम भएको छ।
अब यो नामले-उपनामले
आज मेरो ‘म’ खोजिरहेछ,
एउटा घर खोजिरहेछ, एउटा जात खोजिरहेछ
युद्धलाई होइन युद्धको धर्मलाई खोजिरहेछ
ब्यूँझेर लाटोपनले प्रतिकार चाहिरहेछ
-कि अब उच्चार्नु परिरहेछ अधिकारलाई
एक अर्कै स्वरमा
-कि उजिल्याउन परिरहेछ अस्तित्वलाई
अझै रूपमा-अर्कै रङ्गमा
कि मेरो राष्ट्रभक्ति मेरो स्थिरताको माग
मेरो धीरता-वीरता औ नागरिकताको माग
शासनको अघि मेरो विनम्रताको माग
मेरो जातित्व-मेरो कवित्वको माग
प्रस्तुत हुनेछ जस्तो
घनको प्रहार प्रस्तरमा,
सम्झौताको क्षितिज धमिलिएपछि
संशवको कालो आकाशमुनि
यहाँ म एक्लै एक्लै
-कि मैले फेरि युद्धलाई शुरू गर्नुछ
एक अर्कै स्तरमा।
