સંસ્કારોદ્બોધન / નરસિંહરાવ દિવેટિયા
[ વસન્તતિલકા ]
આ તે જ સ્થાન, અહિં આપણ બે ઊભેલાં,
લેઈ વિદાય ગઈ દૂર તું જેહ વેળા;
જોતાં જ તે સમયની સ્મૃતિને જો શી જાગે!
તે શાન્ત મધ્યરજની ફરી ઊભી આગે! ૧
શીળીશી ચાંદની વિશે શું કરંતી સ્નાન
તે રાત્રિ કે'વી દીસતી હતી દીપ્તિમાન!
ને શ્યામવર્ણ લઘુ ખણ્ડ જ મેઘ કેરો
ભૂલા પડ્યા કહિંથી આવી નભે ઠરેલા; ૨
દેદીપ્યમાન રજનીમહિં તે જણાય
જે'વાં જ બાળભૂતડાં ભૂલી જાતિ ન્યાય
આવ્યાં નિષિદ્ધ સ્થળમાં તજી અન્ધકાર,
ને વિસ્મયે ઠરી રહ્યાં સ્થિર તેહ ઠામ.- ૩
પેલી ઘટા તરુતણી જહિં તે જ રાતે
બે આપણે વિચરિયાં લઈ હાથ હાથે;
વૃત્તાન્ત પૂર્વ તણી મૂર્તિ વિરાજી પાછી,
વીત્યા દિનો અધિક તો ય ન થાય આછી. ૪
જો બાર કુમ્ભ દિન તે થકી માંડી આજે
ખાલી કર્યા ફરી ભર્યા અહિં ચન્દ્રરાજે.
હા! એટલી અવધિમાં સુખદુઃખરંગ
શા આપણે અનુભવ્યા હશી રોઈ સંગ! ૫
છૂટાં પડ્યાં, ફરી મળ્યાં, ફરી જો વિખૂટાં,
ભેટ્યાં હશ્યાં, ફરી રડી રડી આંસુ ખૂટ્યાં!
તે શોકવાદળ મહિં મળી એક ચંદા
સીંચતી શીળી હઈડે સુખલ્હેર મન્દા. ૬
જે આપણે મન વશી; પ્રિય! કૉણ, કહે તે?
મીઠી સખી તુજ, અને મુજ બ્હેની છે તે;
હા! તેથી ને તુજથી આ ક્ષણ દૂર હું છું!
શું આપણે ત્રણ ફરી મળીશું, હું પૂછું? ૭
થાશે સખી દિવસ અલ્પ વિશે પરાઈ,
પામી રૂડો વર અને સુખ સર્વ લાહી,
જાશે ભૂલી પછી ત્હને મુજને સખી તે,
કે રાખશે સ્મરણ આપણું કાંઈ ચિત્તે? ૮
ના, ના, ભૂલે શું? અપરાધી બનું હું કે'વો
પ્રેમી સખી તુજ વિશે કરી તર્ક હેવો?
તો એ ફરી મળવું દુર્લભ હેનું માનું,
ને ખેદ પામું તદ્યપિ સુખ થાય છાનું;- ૯
છૂટાં અહિં પ્રિયજનો રહીશું વશેલાં,
ને દોહલા ફરી સમાગમ તો રસીલા;
તેથી જ નિશ્ચય કર્યો દૃઢ ચિત્તે આ મ્હેં -
વ્હાલાં ફરી સહુ મળીશું અનન્ત ધામે! ૧૦
ત્ય્હાં તો ફરી નવ કદી જ વિયોગ સ્હેવા,
નિત્યે નવાં સુખતણા સહુ સ્વાદ લેવા;
આનન્દકેરી નદી ત્ય્હાં ન કદી વિરામે,
વ્હાલાં તહિં કરીશું સ્નાન અનન્ત ધામે! ૧૧
