म, आमा र छोरी / कुन्दन शर्मा
छोरी ! आज म तिमीलाई
नयाँ जीवनको आशीर्वाद दिन चाहन्छु
वरदान नै दिने थिएँ
तर यस्ता दैवी शक्ति ममा छैनन्
भएको भए
म तिम्रो जीवनको सम्पूर्ण ढाँचा फेरिदिने थिएँ
अनि तिमी यसलाई आफ्नो मानी
आफूले चाहेझै बाँच्ने थियौ ।
अरूका निम्ति बाँच्ने
आदर्श बोकेको इतिहास हाम्रो
घिन लागिसक्यो मलाई
यस्ता आत्मदाहदेखि
शोषणको पहिलो लक्षण
त्यागको आह्वान हुँदो रहेछ ।
हामी महान् बन्ने आकाङ्क्षामा नै
मरेका छौँ सदा यहाँ ।
मेरी आमाको तरुनो अनुहार
अझै सम्झन्छु म
बिस्तारै बिस्तारै चाउरीका पत्रमा
खुम्चिँदै गए क्यार उनका सपना सबै
कहिलेकाहीँ सोच्छु
आमाले कुनै सपना पनि देखेकी थिइन् र ?
उनको जीवन त बित्यो
हानै सेवामा
घरबारमै सीमित थियो उनको संसार
साँगुरो आकाङ्क्षाका ती सानासाना सुखदुःख
म पीडित हुन्थेँ आमाको अवस्था देख्दा
तर उनी सुखी थिइन्
उनको दु:ख पनि हाम्रै दुःखमा थियो ।
मैले बुझ्न सकिनँ कहिल्यै
अस्तित्वविनाको त्यो अस्तित्व
आफूलाई बिर्सेर पाएको त्यो सन्तोष
तर कहिलेकाहीँ लामो सुस्केरामा
भन्थिन् उनी, "नानी । तिमी मझैँ नभए" ।
आमाभन्दा भिन्न भई
बाँच्ने रहरमा हुर्केकी म
उनको त्यो जीवन मेरो अस्तित्वबोध भयो
म साँच्चै फरक हुन थालेँ
तर केही सरल रहेन मेरो जीवनमा त्यसपछि ।
पितालाई क्षमा गर्न सकिनँ मैले
आमाको अवस्था सम्झँदा
प्रेमी मेरो कल्पनामा बाँचे
पति प्रेमी हुन सकेनन्
उनी त पुरुष परमेश्वर भई आए जीवनमा
तर आमा अन्धो परिक्रमा गरी
पूजा गर्न सकिनँ मैले उनको ।
माया गरेर, माया खोज्न थालेकी थिएँ म
जीवनलाई साझा उत्तरदायित्व मानी
बेहोर्न चाहन्थेँ म ।
अब घरबारमा मात्र सीमित थिएनन्
मेरा आकाङ्क्षा
ती फराकिँदै गएको अनुभूतिमा
म आत्तिएँ केही फेरिएको थिएन कतै अझै
मबाहेक,
म आफैँ पनि त्रसित हुन्थेँ
आफ्ना संस्कारसित कतै
र भ्याउन सकिनँ आफ्नै जीवनलाई मैले ।
त्यसैले छोरी !
मैले तिमीलाई
पुराना मान्यताको बोझ दिएर
कुनै भ्रममा हुर्काइनँ,
नाङ्गो भई बाँचेंँ म आफ्ना व्यथामा
लुकाइनँ ती अपमान संरक्षणले गरेका
मेरो अस्तित्वको
कति एक्लै भई बाँचेँ म सबैसित
लुकाइनँ मेरो पीडा साथी पाउन नसकेको
छोरी ! तिमी कहिल्यै एक्लो नभए !
तिमी सबल, समर्थ भएर आफ्ना सबै मान्यता
आफ्नो निम्ति आफैँ रोजे
र आफूलाई चिनेर बाँचे।
छोरी । आज म तिमीलाई
नयाँ सपनाको आशीर्वाद दिन चाहन्छु
मेरी आमाले दिएका पुराना सपनामा
ज्यादै कमजोर भई बाँचेँ म।
