साहित्यसुधा / धरणीधर कोइराला
अति सुन्दर मानव-जीवन यो
अझ सुन्दर पार्नु कसो गरि हो ?
गरि काव्य-सुधा रसपान अरे
गर मानव-जीवन सार्थक रे ॥
न त झांकि न वैद्य न ज्योतिषिले
उपचार गरीकन शान्ति दिने
मन-रोग निरोग गराइदिने
बुझ काव्य-सुधा-रस औषधि हो ॥
सब कल्मप नाशि सुकाउँछ यो
मन-मोद विनोद भराउँछ यो
दुःख दुर्दुर पारि हटाउँछ यो
मन फुफुर पारि नचाउँछ यो ॥
झगरा तकरार छिनाउँछ यो
सब नीच र ऊँच भुलाउँछ यो
अति उत्तम ज्ञान दिलाउँछ यो
मणितुल्य छ यो नलिने पशु हो ॥
महझै छ मिठो बह पार्छ पिठो
तहलाउँछ यो मनलाइ छिटो
पढि भाइ सबै अब काव्य मिठो
मन माझि गरौं निज बुद्धि ढिटो ॥
मनलाइ नमाझि हुँदैन हरे
मन स्वच्छ नभै सुख छैन भरे
मन-शुल-निवारण-कारण यो
गुण काव्यसरी अरु के छ मिठो ?
पढी पूर्व र पश्चिम उत्तरका
अरु दक्षिण का कविका कविता
कविका कृति वा कविता-सरिता—
बिच हेलिनपर्छ ल है अब ता ॥
अति निर्मल ज्योति विकाश गरी
भरि मात-भण्डार प्रकाश गरी
मनका शभ भाव अनेक थरी
छरि जाति-सुधार गरौं नडरी ॥
नहिं ता यस मानव-जीवनको
गति व्यर्थ छ यो अकृतार्थ भयो
यस हेतु यहाँ विनती यही हो
पिउ काव्य-सुधा-मधु मानव हो ॥
नैवेद्य-बाट, प्रथम संस्करण १६७७ ।।
