भारत की संस्कृति के लिए... भाषा की उन्नति के लिए... साहित्य के प्रसार के लिए

અસ્થિર અને સ્થિર પ્રેમ / નરસિંહરાવ દિવેટિયા

Kavita Kosh से
यहाँ जाएँ: भ्रमण, खोज

ચોપાઈ

ઉઝડ એક ગિરિ કેરી કરાડ,
જ્ય્હાં જનનો નહિં પગસંચાર;
તો પણ ત્ય્હાં આગિયા અનન્ત,
લટકાવે દીપક ચળકંત. ૧

ને ત્ય્હાં એક અતિ લાજાળ,
ગુલાબકળી નાજુકડી બાળ,
લલિત વસન્તાનિલને તેહ,
લલચાવંતી કુમળી દેહ. ૨

"અનિલ ! તું ચંચળ જાતે દીસે,
સ્થિર રહી કો સહ તું નવ વસે;
અનેક કળિયો ચૂમી આજ,
આવ્યો અહિયાં તું ઠગરાજ. ૩

વળી તજી મુજને તું જશે;
જ્ય્હાં કળિયો બીજી ખીલી હશે;
માર્ગ જતાં સહુને તું ચૂમે,
નિએલજ તોપણ હરખે ઘૂમે." ૪

"કોમળ કળી ! તું કાં રીસાય ?
તુજ સરિખી નવ દીઠી કય્હાંય;
અનેક અનિલો આવી ભમે,
અહિં તુજશું તે રંગે રમે. ૫

નવ તરછોડ્યો ત્હેં કોઈને,
સૌરભ સહુને દીધું મોહીને;
હા, હું ચૂમું કળી અનન્ત;
જય્હારે હું માર્ગમાં રમંત. ૬

પણ સૌરભ સઘળી એ તણું;
નિજ અંગ ધરી હરખું ઘણું,
સુગન્ધ-સ્મરણ હું ધારું એમ;
પણ તું તો નવ જાણે પ્રેમ. ૭

અનિલ અનેક ગયા અહિં વહી,
તું ત્હેવી ને ત્હેવી રહી,
સ્મરણ ન રાખ્યું કોઈતણું,
પ્રેમીલી તુજને ક્યમ ગણું ?" ૮

"રે ઠગ ! મુજને કાં તું વ્હાય ?
નહિં એ જુદા અનિલ બધાય;
જુદાં જુદાં રૂપ જ ધરી
તુંનો તું આવે ફરી ફરી. ૯

હું જાણું સઘળા તુજ ફંદ,
કો ઘડી ચણ્ડ તું કો ઘડી મન્દ;
કો ઘડી ઝીણો સ્વર કરી ગાય,
કો ઘડી ગાજી તું ઘુઘવાય. ૧૦

તું જાતે છે એક જ એક,
ધારે રૂપ અનેક અનેક;
કહે હવે મુજમાં શી ખોડ્ય ?
કપટ મહિં નવ ત્હારી જોડ્ય." ૧૧

સુણી આ બે જણની ગોઠડી
હું છાલ્યો મન ખેદ જ ધરી;
આગળ "ગમ્ભીર રસશૃંઙ્ગાર -
પ્રતિમા" સારસ દીઠો સાર; ૧૨

ઊભો નિજ કાન્તાની સંગ
નિરખે ઝીણા નદીતરઙ્ગ,
કમળતન્તુ લઈ ત્હેને દિયે,
પ્રેમસુધા તે વેળા પિયે. ૧૩

બોલ્યો તે નિજ કાન્તા ભણી,-
"જો, આ લહરી સરિતાતણી,
ત્હેમાં આપણ બેની છાય,
મળી એકઠી શી મલકાય ! ૧૪

જીવ આપણા એમ જ મળ્યા,
મરણ લગી નવ ટળશે ટળ્યા;"
એમ કહી ઊંચા નભ મહિં;
સારસજુગ ઊડી ગયું તહિં. ૧૫

ઊડતાં ભૂખરું દીપે અંગ,
પાછળ વ્યોમ જ ભૂરે રંગ;
ને મધુરે સ્વર ગાન કરંત,
ઊડતું, જય્હાં આકાશ અનન્ત. ૧૬

આ સઘળું નિરખીને તહિં,
શાન્તિ વશી રહી મુજ મન મહિં,
ને ચાલ્યો સુખ હૃદયે ભરી,-
ઉપર નભ નિરખે સ્મિત કરી. ૧૭