उद्योग / चक्रपाणि चालिसे
उद्योगमै छ सचराचर नित्य सक्त ।
प्राब्रह्म कीटतक उद्यमके छ भक्त ॥
उद्योग नै छ सुखको परिपूर्ण वास ।
उद्योग गर्दछ नयाँ युगको विकास ॥१॥
उद्योगबाट नहुने चिज भन्नु के छ?
उद्योगमै भुवनकोष जमीरहेछ ।
उद्योगमै रवि शशी, ग्रह, वायु पृथ्वी ।
घुम्छन् नदी, जलधि, बादल गर्छ वृष्टि ॥२॥
जो कारवार र विधि-व्यवहार खास ।
देखिन्छ लोक जसको छ सदैव दास ॥
त्यो हो समस्त बुझ उद्यमकै निराला ।
मानन्ददायक मनोहर रूपमाला ॥३॥
उद्योगको छ गहिरो महिमा अपार ।
उद्योग नै छ दुनियाबिच मुख्य सार ॥
उद्योग - बादिहरुकै सुविचारद्वारा ।
संसारमा छ बहँदो सुख शान्तिधारा ॥४॥
जो सभ्य देशहरु आज समृद्धिशाली ।
छन् ती सबै प्रबल उद्यम नै निकाली ॥
संसारका विच प्रसिद्ध र स्वर्गतुल्य ।
भूखण्डको मुकुटमा मणिझै अमूल्य ॥५॥
कोदालि वा कलम वा कल कारखाना ।
व्यापार नोकरि कला व्यवसाय नाना॥
उद्योगकै सफल हुन् भरिलो खजाना ।
उद्योगकै जगत गाउंछ सौम्य गाना ॥६॥
आलस्यको परम दुश्मन यत्नगम्य ।
गद्योग कल्पतरु यो छ प्रतीव रम्य ॥
या यत्नशील छ परिश्रम सक्त धीर ।
सत्साहसी भयविहीन बड़ो गंभीर ॥७॥
सोही महाशय चढी तहि वृक्षमाहाँ ।
सौभाग्यको सुफल टिप्तछ खूब याहाँ॥
सोही मनस्वि जनको सब प्राश गर्छन् ।
त्यैमाथि ईश्वर सदैव सुदृष्टि धर्छन् ॥८॥
तस्मात् म भन्दछु सबैसित प्रेमसाथ ।
उद्योगका तरफ खब बढाउ हात ॥
उद्योगका बन उपासक कीर्ति गाऊ ।
उद्योग गर्नतिर मात्र सदा रमाऊ ॥९॥
खाली बसी दिन नकाट समाल होश ।
आलस्यको नबन दास निकाल जोश ॥
भन्छन् श्रुतिस्मृति पुराणहरू अनेक ।
कल्याणकारि शुभ-मार्ग यही छ एक ॥१०॥
