क.
‘पाप’ हो है नाम मेरो !
पुरुष बाबा, प्रकेति आमा !
देश नरनारीको घेरो !
मासु मन्दिर, बास खास !
मज्जा खोपी !
मन, चमन !
पन्छी, पशुको छुन्न जङ्गल !
मानवता सिमाना मेरो !
त्यसको इतिहास सेरोफेरो !
ख.
नित्य वाञ्छित !
नित्य निन्दित ! नित्य लाञ्छित !
कम्र्म मेरो !
अधिकांश दिलको ओट पाई,
‘मीठो’ भनाई,
नाउँ एउटा खोट मेरो !
जाँच सब दुनियाँको अन्तर !
राज मेरो !
दिनको उज्यालोले लुकाउँछ,
ताज मेरो !
ओठ झूठाको थकाई
आज मेरो !
‘पाप’ हो नाउँ अभागी !
साथी ! मेरो !
ग.
एकान्तमा पक्री मलाई
भन्न आउँछौ, “आ न साथी !
डुल्न जाऊँ आज राति !”
भोलि बिहान दुनियाँ सामु
गर्दछौ गाली नजाती !
नीचता हो पापभन्दा नीच साथी !
इन्कार गरिदिऊँ साथ चल्न,
लौ त दुनियाँ बाँचोस् आधी !
नेता बाँचून् ! जेता बाँचून् !
साधु बाँचून् !
अपार सहन हो धम्र्म मेरो !
सच्चा साधु कसले हे¥यो ?
गर्दैनन् पूजा रे दिनमा !
‘पाप’ हो प्रख्याति मेरो !
घ.
धम्र्मको गादी चढायौ,
बस्दिएँ !
मम्र्म शठका ठुँग् भनेथ्यो,
डस्दिएँ !
रौंचिरा पण्डितहरुकन
नश दिएँ !
‘सूक्ष्म रुपले !’ जो भनेथ्यौ
रस लिएँ !
बेहोशमा बखर छ दुनियाँ !
खुश रहें !
‘सुष्टिमा बस्, रँगा !’ भनेथ्यौ !
रँगिदिएँ ।
ईश्वर ! मेरो पाप के हो ?
श्राप के यो ?
निन्दा सधैंको ?
ठस्किएँ !
ङ.
मासुको गुलाफ–बागमा
मनु महाराज शैर गर्छन्,
लेख्छन् ढेरी !
परामर्शदाता मैं थिए तब !
मेरो निन्दा आज फेरि ?
गोल अनुभवलाई चिर्दै
धम्र्म, पापै फ्याक पारे !
छाया, उज्याला सृष्टि हो त,
छाया हुनाले के बिगारेँ ?
मेरा निन्दाले बनून् सब !
हे महाजन ! आशीर्वाद
लेऊ घनेरो !
ज्ञान भन्नु, केवल चिन्नु
रुप मेरो !
च.
विधिको रथको बायाँ पाङ्ग्रो !
काम मेरो निन्दा गर्छ
जगत् ग्वाङ्ग्रो !
मै विना अवतार हुन्नन् !
बादल हुन्नन् !
वज्रले भूलाई छुन्नन् !
मै विना, ईश्वर नउठ्छन्,
नित्य सुत्छन् !
उराठलाग्दो हुन्छ दुनियाँ,
रङ्गविनाको बोधो धैरो !
इन्द्रेनीझैं महिमा मेरो कसले हे¥यो ?
पाप, निन्दित अभिधा मेरो !
छ.
दुनियाँ खिचडी खान्छ भाई !
मरे मशीहा चिन्नलाई !
ज.
के उज्यालो मात्र सुन्दर ?
जो अँध्याराले जिलाउँछ ?
सृष्टिमा आत्माले, हेर !
माटोको पोशाक लाउँछ !
कामको हुँ दिव्य छोरो !
घृणित केवल नाम मेरो !
झ.
कामलाई पाप भन्छौ ?
पापका छौ पुत्र सारा
पापविनु यो चल्ला जगतेका
अविरल धारा ?
ञ.
काम जल्दा, शिव, उमाका,
पाचुके भै गो ?
लीला गै गो ?
सन्यास लिए पनि
शठ थिए शिव ?
पुत्र भै गो !
शम्भुलाई पार्वतीले के खिंचिनन् ?
नत्र संसार कसरी सर्छ ?
त्रिकोण यसमा हिल्नैपर्छ !
त्रिशूल यसमा हिल्नैपर्छ !
इन्दिय्र का म्खु पार्छन् बन्द ?
पशुपालक ती मालिकले ?
पापधर्म–बुना छन् प्रकृति !
चिन्छन् मलाई हाय ! कति !
ट.
प्रलयहरुले माया खाए !
सृष्टिहरुले जगाए !
माटोभित्र आत्मा डुलेर,
पाप र धम्र्म छुट्टयाए !
तर दुनियाँमा लटा बढाई
कतिले गाँजा उडाए !
ठ.
पछुताउले छुँदै धरम छ !
आगो निभेर मलम छु !
विरोध दुईले बन्दछ विश्व
समान–अन्तर रेखा मिल्छन् !
तृतीय तत्व, शाम्यको विन्दु,
पुग्दा, सारा पाप र धम्र्म,
एकतामा आई, गल्छन्
घृणित अस्तित्व खै तब मेरो !
कसले हेरयो ?
‘पाप’ अभागी नाउँ हो मेरो !
ड.
धम्र्म बताउँछन् सजिलो गल्ली
विशाल बन के बाटो होइन ?
काँढा, खाडी बीचमा पर्नु
पनि के अनुभव राम्रो हुँदैन ?
बाटा खुला छन्, बाटा अनन्त !
कुन ईश्वरले लाउँछ बार ?
विश्वविद्यालय छ विशाल,
विषय अपार !
निषेधहरु हुन् कृत्रिम बार !
अध्ययन नै कसरी हेय ?
आफु नछकिनु तिम्रो श्रेय !
बलाइरहेछन् तर अन्धाले
मेरो झूठो आकार !
ढ. ईश्वर कहिल्यै बोल्दैनन्
यस्तो गर्नु ! उस्तो नगर्नु !
तिम्रा दिलमा सिवाय !
अनुभवविनाको धम्र्म हुँदैन
अनुभवविनाका पाप !
पछुताउविनाको माप !
ण.
हामी अरुका मानव इशारा
—हरुले मिरमिर केही देख्छौँ !
त.
राजाले तर ऐन तोड्नु
भन्दैन !
मानिस आफैं आफ्नो पुलिस हो,
आपूm आफ्नै न्यायाधीश !
आफु आफ्नो अभियुक्त !
थ.
मानिस भित्र आफु पुगे, यदि
मैनै छैन,
वार फुके !
सम्बन्ध लुके !
जवाफदेही सारा चुके !
द.
आँखा खोल्नु धम्र्म भए यदि,
चिम्लनु पनि ता होला मोज !
तर त्यो कस्तो ?
भोलि बताउला आफ्नो खोज !
ध.
ज्ञान भनेको चिन्दै बढ्नु, चिन्दै बढ्नु,
आफु र अरुको तादात्म्य,
अथवा अन्तर,
कम्र्महरुको पथमा अनन्त !
विश्व हो एउटा वृक्ष विशाल !
न.
रुखका हामी पाप भई,
रुख लडाए पाप !
रुख अडाए धम्र्म !
त्यसका जरामा जो गर्छौ काम,
रसको नाम !
हाम्रो त्यही हो परमै धाम !
ज्ञान सुनाएँ अलिकति हेर !
पाप अभागी नाउँ छ मेरो !
प.
केवल उज्यालो चिनाउने छाया
निन्दा मेरो तर क्या हेर !
दायाँ, बायाँ !
मूर्ख देख्छु जनको घेरो !
‘पाप’ अभागी नाउँ हो मेरो !