बहुलाहाले / बालकृष्ण सम
१
सुख !
तँ भागी रहेछस्, म खोजी रहेछु ।
पगाले सुनको लाप्सा, डाडूले भित्र खोतली
खारी रहें; माछापुछे पागोको लप्का हावामा
छट्पटाइरह्यो, अनि रिसायो; कालको कालो अनुहारमा
बाहिर निस्केको सेतो दाह्रा रातो आँखा सुन्तलारङ्गी
जिब्रो भने हने ती ज्वालाले आपसमा धक्का मार्दै
पुरा तातो गराई क्रमसंग सहजै त्यो खरानी बनाए ।
धनी सुख !
केलाएँ कति वर्ष वर्ष लहरै सानो खरानी पनि,
फोडे, भिन्न गरें, हुँदै फुकि फुकी हावा तुल्याए अनि;
दौडे पछि पछि,
सुख !
तँ भागी रहेछस्, म खोजी रहेछु ।
२
गीत ! स्वर कँपाएँ, चढाएँ, गला भित्र रेटें,
सबै यी नसा तारजस्तै वजाएँ;
प्रेमसागरमा आँसुको लहरी उठाएँ गाएँ, वियोगमा
बादलमा हाँसोको मेघ गर्जाएर गाएँ,
आँखाबाट झिकी चरक्क बिजुली
छातीमा बज्र पारेर गाएँ; अजविलाप गाएँ,
रतिविलाप गाएँ भमराको पखेटाको बाजामा,
पुतलीको पखेटाको तालमा, माया गाएँ,
निर्माया गाएँ, आशा गाएँ, निराशा गाएँ;
स्वर बस्यो,
रमाइलो सुख !
तँ टाढा पुगिस् व्यर्थमा अल्मलाई,
यहाँ रोगले रोक्न लाग्यो मलाई,
नफा भनू भने यही नयनको स्नान भयो !
सुख !-
तँ भागी रहेछस्, म खोजी रहेछु ।
३
रक्सी! रक्सी ! रक्सी !
चीसो पग्लेको मानिक, वा पुष्पराज, वा हीरा, बर्फ !
दुःखी-
दुःखी यो दुनियाँ यसै बगिरहोस् भन्दै थिएँ जोशको
त्यो तेजाब; ढलें, मरें, मरिसकी ब्यू झेर यो होशको
शिक्षा एक लिएँ- 'कहाँ , सुख मिल्यो ? बिर्सेर एकै छिन
सम्झें दुःख ... ...
बिर्सिनु नहुनु होइन, मर्नु नभोग्नु होइन ।'
मीठो सुख ! –
तं त्यागी रहेछस्, म लागी रहेछु ।
सुख ! -
तँ भागी रहेछस् म खोजी रहेछु
४
अत्तर गुलाफको कोपिला !
सुख कहाँ छ ?
मलाम भनिठानेर चुसें चुम्बनले रस,
निलें, छाती दुख्यो, घाउ बिसायो, -
- - - - - - - रस वा विष ?
राम्रो सुख ?
मानिस मरेपछि उसको हिस्सी हराएजस्तै त हराइस् ?
शून्य सुख !
जति खोजिन्छस् उति पर पर उछिटिन्छस्,
जति खोजिन्नस् उति उति ... ... ?
देखें देखें !
सुखी सुख !
बिराएँ !
तँ भित्रै रहेछस् उसै यो भनेछु,
"सुख !-
त भागी रहेछस्, म खोजी रहेछु ।"
शारदा, १६, कार्तिक १९६३
