संघर्षरत बीज / कविता भट्ट
एक बीज उगा- वृक्ष बन गया,
उसने विशेष परिश्रम नहीं किया।
उसे बीज से वृक्ष बनाने के लिए,
उत्तरदायी- मात्र प्राकृतिक कृपा।
अब वह वृक्ष हो गया पर्वतनुमा,
लेकिन उसने अपने आसपास।
कोई भी पौधा तक पनपने न दिया,
जबकि बहुत से बीज कर रहे थे
परिश्रम-संघर्ष; वृक्ष बनने के लिए;
इस घटना का साक्षी है समय।
लोग इस तथ्य से परिचित हैं-
किन्तु फिर भी वृक्ष को पूज रहे;
निज स्वार्थों के लिए दिन-रात
उन असंख्य बीजों का क्या?
जिनको इसने पनपने न दिया-
अपने अभिमान की खातिर।
संघर्षरत बीज भी होंगे पूजनीय?
या करनी होगी प्रतीक्षा मृत्युपर्यंत?
क्योंकि यदि बीज वृक्ष न बने तो;
मर ही जाएँगे- सिसकते-रोते हुए;
प्राकृतिक कृपा के लिए तरसते हुए।
दुःखद- वृक्ष न बन सके बीज का;
संघर्ष इतिहास में दर्ज नहीं होगा।
-0-
बीज और वृक्ष -गुजराती अनुवाद
એક બીજ ઉગાડવામાં આવ્યું, એક ઝાડ બન્યુ,
તેણે સખત મહેનત કરી ન હતી.
તેને બીજથી ઝાડ બનાવવા માટે,
જવાબદાર - માત્ર કુદરતી કૃપા.
હવે તે ઝાડ ફરતું થઈ ગયું છે
પણ તેણે પોતાની જાતને ઘેરી લીધી.
કોઈ છોડને પણ વિકસવા ન દીધો,
જ્યારે ઘણા બીજ કરી રહ્યા હતા.
ખંત - સંઘર્ષ; એક વૃક્ષ બનવા;
સમય આ ઘટનાનો સાક્ષી છે.
લોકો આ હકીકતથી પરિચિત છે,
પરંતુ હજી પણ ઝાડની પૂજા કરે છે;
અંગત સ્વાસ્થ્ય માટે દિવસ અને રાત
તે અસંખ્ય બીજ વિશે શું?
જેને તેણે વિકસવા દીધું ન હતું-
તમારા ગૌરવ ખાતર.
શું લડતા બીજ પણ પૂજનીય છે?
શું તમારે મૃત્યુની રાહ જોવી પડશે?
કારણ કે જો બીજ વૃક્ષ ન બને;
મરી જઈશું - ડૂસકાં- રડતાં લેતા.
કુદરતી કૃપાની ઝંખના માટે;
દુ: ખદ ઝાડ પોતે બીજથી બની શકતું નથી;
ઇતિહાસમાં સંઘર્ષ નોંધવામાં આવશે નહીં.
કવિ:- કવિતા ભટ્ટ
અનુવાદ:- ધ્રુવ ભટ્ટ
